Czym jest ulga na start?

Według prawa praktycznie każdy przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą jest zobowiązany do płacenia składek do ZUS. W przypadku nowych i mniejszych firm kwota składek może być dość sporym obciążeniem finansowym. W celu promocji przedsiębiorczości – w tym zakładania nowych firm – ustawodawca przewidział preferencyjne zasady dla osób, które decydują się na rozpoczęcie działalności gospodarczej. Jest nią ulga na start, która zwalnia przedsiębiorcę z konieczności płacenia składek na ubezpieczenie społeczne na okres pierwszych 6 miesięcy prowadzenia działalności.

Zasady przyznania preferencji dla przedsiębiorców w postaci ulgi na start są określone w art. 18 ustawy Prawo przedsiębiorców. Znajdziemy tam szczegółowe informacje o tym, kto jest upoważniony do skorzystania z ulgi i jakie są warunki, które to umożliwiają. Niestety nie każdy przedsiębiorca zakładający nową firmę będzie mógł z niej skorzystać. Według ustawy upoważnione są do tego osoby, które:

Ulga na start jest korzystnym rozwiązaniem, jednak nie zwalnia ze wszystkich składek. Nadal obowiązkiem przedsiębiorcy jest płacenie składki zdrowotnej.

Tym samym preferencyjne zasady nie zwalniają z konieczności opłacania składki zdrowotnej. Warto również zaznaczyć, że ulga obejmuje jedynie właściciela firmy, który w przypadku zatrudnionych osób musi odprowadzać za nich składki w pełnym wymiarze.

Przy czym istnieją wyjątki, gdzie przez 6 miesięcy nie trzeba płacić składki zdrowotnej. Trzeba jednak spełnić szereg ściśle określonych warunków i rozwiązanie to jest dostępne przede wszystkim dla emerytów, rencistów, osób niepełnosprawnych, rodziców pobierających zasiłek macierzyński oraz osób posiadających zatrudnienie, które już odprowadzają z tego tytułu składki.

Biorąc pod uwagę fakt, że ulga na start nie zwalnia całkowicie z ZUS-u (zostaje nam jeszcze składka zdrowotna) przedsiębiorca musi co miesiąc zapłacić z tego tytułu określoną kwotę. Aktualnie składka zdrowotna przy podatku liniowym i przy skali podatkowej obliczana jest procentowo i zależy od rodzaju formy opodatkowania, na jaką zdecydował się przedsiębiorca oraz wymiaru jej podstawy.

Przy czym w sytuacji, gdy osiągany dochód jest niższy niż minimalne wynagrodzenie to przy opodatkowaniu na zasadach ogólnych wg. skali podatkowej i liniowym minimalna składka zdrowotna w 2023 roku wynosi 314,10 zł – jest ona liczona od minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku. Identyczna kwota obowiązuje przedsiębiorców rozliczających się w formie karty podatkowej.

Biorąc pod uwagę fakt, że przy skorzystaniu z ulgi na start nie są odprowadzane składki na ubezpieczenie społeczne, trzeba liczyć się z kilkoma istotnymi konsekwencjami, które w określonych przypadkach mogą być niekorzystne dla przedsiębiorcy. Chodzi tutaj przede wszystkim o brak możliwości skorzystania z licznych świadczeń, takich między innymi jak:

Tym samym, jeśli w czasie korzystania z ulgi na start zachorujesz lub ulegniesz wypadkowi, nie skorzystasz ani z zasiłku chorobowego, ani ze świadczenia rehabilitacyjnego. Ponadto w sytuacji, gdy rodzina przedsiębiorcy się powiększy i pojawi się w niej dziecko, nie będzie można skorzystać z zasiłku macierzyńskiego. W razie konieczności opieki nad członkiem rodziny także nie otrzymasz przewidzianych w tym zakresie świadczeń pieniężnych. Na tym jednak nie koniec! W czasie korzystania z ulgi na start nie są również odprowadzane składki na emeryturę czy rentę, okres ten nie będzie zatem uwzględniony przy ustalaniu prawa do tych świadczeń ani nie zwiększy ich wysokości.

Ulga na start zwalnia z obowiązku płacenia wymienionych powyżej składek na okres 6. miesięcy. Przy czym, jeśli firma rozpocznie działalność w trakcie miesiąca, to okres 6 miesięcy liczy się od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu otwarcia firmy. Natomiast jeśli firma rozpocznie działalność pierwszego dnia miesiąca, wtedy miesiąc ten zaliczany jest już na poczet 6-miesięcznego okresu ulgowego.

Ulga na start dla nowych firm nie jest przyznawana automatycznie. Przedsiębiorcy wcale nie muszą z niej korzystać. Jest to preferencja całkowicie dobrowolna. Dlatego też w celu jej uzyskania należy dokonać odpowiedniego zgłoszenia do ZUS. W przypadku rozpoczęcia działalności przedsiębiorca ma 7 dni, aby zgłosić się w ZUS do ubezpieczenia zdrowotnego. Zgłoszenia dokonuje się na druku ZUS ZZA. Jeśli chcesz skorzystać z ulgi na start, to musisz w trakcie zgłoszenia podać sześciocyfrowy kod tytułu ubezpieczenia zaczynający się od cyfr 05 40.

Kolejne dwie cyfry kodu zależą od indywidualnej sytuacji, na którą składa się ewentualne prawo do emerytury lub renty albo jego brak (0 – brak prawa, 1 – posiadanie ustalonego prawa do emerytury, 2 – posiadanie ustalonego prawa do renty) czy posiadanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności (0 – brak orzeczenia o niepełnosprawności, 1 – orzeczenie o lekkim stopniu niepełnosprawności, 2 – orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, 3 – orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności).

W przypadku ulgi na start można również zgłosić do ubezpieczenia zdrowotnego członków rodziny – w tym celu należy złożyć formularz ZUS ZCNA. Składkę zdrowotną opłaca się po złożeniu do ZUS-u deklaracji ZUS DRA. Przy czym składkę za dany okres składkowy opłaca się do 20. dnia następnego miesiąca w przypadku wszystkich płatników poza jednostkami budżetowymi i płatnikami składek posiadającymi osobowość prawną.

Procedurę wnioskowania o uzyskanie ulgi na start można przeprowadzić od razu przy rejestracji firmy w formularzu zgłoszeniowym w CEIDG. Jest to rozwiązanie najwygodniejsze i najprostsze, ponieważ całą procedurę można przeprowadzić zdalnie w jednym miejscu. O tym, jak założyć firmę w CEIDG możesz dowiedzieć się z naszego poradnika (zob. wpis: Czym jest rejestr CEIDG…). Nie jest to oczywiście jedyna możliwość.

Zgłoszenia można także dokonać w formie papierowej poprzez osobiste złożenie formularza w placówce ZUS lub jego wysłanie pocztą. Przy czym jest to możliwe tylko w sytuacji, gdy Twoja firma będzie rozliczać składki za maksymalnie 5 osób.

Innym dopuszczalnym sposobem zgłoszenia się do ZUS i skorzystania z ulgi na start jest wypełnienie formularza poprzez program Płatnik. W tym przypadku trzeba jednak dysponować podpisem kwalifikowanym. Jeśli takiego nie masz, to do wyboru jest jeszcze aplikacja ePłatnik na Platformie Usług Elektronicznych (PUE), gdzie obok podpisu kwalifikowanego można autoryzować formularz Profilem Zaufanym (zob. Co to jest ePUAP i jak założyć profil zaufany).

Warto również wspomnieć o tym, że ulga na start obowiązuje również przy realizacji w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, zleceń na umowy cywilnoprawne (umowa zlecenie, umowy agencyjne, umowy o świadczeniu usług), gdzie uzyskane w ten sposób dochody są opodatkowane jako przychód firmy. W takiej sytuacji kontrahenci nie muszą płacić składek społecznych za zleceniobiorcę korzystającego z ulgi na start.

Preferencyjny ZUS to kolejne udogodnienie dla przedsiębiorców, które pozwala przez 24 miesiące na płacenie składek ZUS w obniżonej formie. Jak ma się do tego ulga na start? Po skorzystaniu z 6-miesięcznego zwolnienia ze składek społecznych otrzymujemy pełne 24 miesiące preferencyjnego, czyli obniżonego ZUS-u.

Przedsiębiorca w każdym momencie ma prawo do rezygnacji z ulgi na start. Trzeba jednak wiedzieć o tym, że jeśli po rezygnacji rozmyślimy się po miesiącu i znowu chcielibyśmy skorzystać z wcześniejszego rozwiązania, to nie można już do niego wrócić. Ponowne skorzystanie z ulgi na start jest możliwe dopiero wtedy, gdy zamkniemy firmę lub zawiesimy jej działanie, a następnie poczekamy 60 miesięcy. I oczywiście nie możemy przez ten czas prowadzić działalności gospodarczej, a tym samym spełnimy podstawowy warunek upoważniający do skorzystania z tej preferencji.