Otrzymanie pieniędzy może rodzić obowiązek podatkowy albo w podatku od spadków i darowizn albo w podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT).
Podatkiem od spadków i darowizn objęta jest między innymi darowizna dokonana na rzecz osoby fizycznej. To oznacza, że w przypadku innych podmiotów, nie mamy podatku od darowizn – przysporzenia te zawsze stanowią ich przychód.
Darowizna to umowa, która została opisana w kodeksie cywilnym, zgodnie z którym przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Uznanie, iż mamy do czynienia z darowizną powoduje, że świadczenie to nie podlega opodatkowaniu PIT.
Z powyższej definicji wynika, że darowizna nie może wiązać się ze świadczeniem wzajemnym.
Jeżeli zatem wraz z wpłatą osoba wpłacająca otrzymuje jakiekolwiek świadczenie, to nie mamy do czynienia z darowizną. W konsekwencji kwota ta stanowi przychód osoby otrzymującej.
Problemem mogą być zatem wpłaty dokonywane przez wspierających. Czy ich wartość może by uznana za darowiznę, czy jednak jest to innego rodzaju świadczenie?
W jednej z interpretacji podatkowych[1] organ podatkowy przyznał rację wnioskodawcy, że wpłaty te będą opodatkowane podatkiem od spadków i darowizn. Zastrzec jednak należy, że już we wniosku wskazano, iż wpłaty te są darowiznami, a tym samym organ podatkowy nie mógł orzec inaczej.
W nowszej interpretacji[2] organ podatkowy uznał, że wpłaty od wspierających osób nie można uznać za darowizny z uwagi na to, że wnioskodawca nie jest wstanie określić danych osobowych wpłacających. Organ przypomniał, że nie każda wpłata stanowi darowiznę.
Największym problemem jest ustalenie czy faktycznie wpłaty dokonywane przez wspierających są darowizną. Często bowiem zdarza się, że w zamian za wsparcie, patron otrzymuje świadczenie wzajemne – np. dostęp do profilu zamkniętego czy dodatkowe materiały.
W takim przypadku wydaje się, iż nie mamy do czynienia z darowizną a świadczeniem, które podlegałoby opodatkowaniu PIT.
Nie pomaga też w tym zakresie orzecznictwo Krajowej Informacji Skarbowej, szeroko cytowane przez różne portale i artykuły. Problemem jest tu opis stanu faktycznego, czyli opis, w oparciu o który organ podatkowy dokonuje interpretacji. W wielu przypadkach zawiera on informację, że mamy do czynienia z darowizną, a tym samym organ podatkowy przyjmuje to za pewnik i nie interpretuje czy dane przysporzenie jest darowizną czy nie. To może powodować mylne wrażenie, że zdaniem organów podatkowych kwoty otrzymane od wspierających są opodatkowane podatkiem od spadków i darowizn. Niestety nie jest to jednoznaczne.
[1] Interpretacja z dnia 28 sierpnia 2020 r., sygn. 0111-KDIB2-2.4015.49.2020.3.MM
[2] Interpretacja z dnia 16 maja 2024 r., sygn. 0111-KDIB2-2.4015.43.2024.3.MM
Podobne problemy napotkamy w przypadku ustalenia czy otrzymana kwota wsparcia jest opodatkowana podatkiem VAT.
Generalnie możemy przyjąć, że w sytuacji, gdy podatnik otrzyma pieniądze w ramach darowizny (czyli braku świadczenia wzajemnego) to czynność ta nie podlega opodatkowaniu VAT.
Jeżeli jednak uznamy, że nie jest to darowizna, ale wynagrodzenie za usługę (lub powiązane z jakąś usługą) – to podatek VAT wystąpi.
Analizowana kwestia jest bardzo ryzykowna z uwagi na wątpliwość co do jednoznacznej kwalifikacji cywilnoprawnej otrzymywanych świadczeń. Błędne uznanie odpłatności za darowiznę naraża podatnika na negatywne konsekwencje zarówno w zakresie podatku dochodowego jak i podatku VAT.
Co więcej ustalenie charakteru prawnego otrzymanego świadczenia będzie kluczowe dla uzyskania skutecznej interpretacji indywidualnej. Dlatego też youtuberzy powinni dokładanie przeanalizować charakter wpłat otrzymywanych przez wspierających i dopiero w oparciu o tę informację, ustalać swoje obowiązki podatkowe.