Masz pomysł na biznes, ale nie wiesz czy się on sprawdzi? A może chciałbyś dorobić po pracy sprzątaniem domów lub wykonujesz rękodzieło i chcesz je sprzedawać? Na początku nie musisz zakładać firmy. Możesz prowadzić działalność nieewidencjonowaną.
Czym jest działalność nieewidencjonowana
Nazwa tej formy prowadzenia działalności nie odnosi się do tego, że nie musisz prowadzić żadnych ewidencji – np. podatkowych, ale że Twoje dane nie będą rejestrowane w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.
Działalność nieewidencjonowana to działalność, którą możesz wykonywać w sposób ciągły i zorganizowany, jednak z jednym – bardzo ważnym zastrzeżeniem. Miesięczny przychód osiągnięty z tej działalności nie może przekroczyć 75% wartości minimalnego miesięcznego wynagrodzenia.
Limit przychodów
Od lipca 2023 roku minimalne miesięczne wynagrodzenie wynosi 3600 zł. Tym samym, aby rozliczać się w ramach działalności nieewidencjonowanej miesięczny przychód nie może przekroczyć 2 700 zł. Zwróć uwagę, że mowa tu jest o przychodzie, a nie o dochodzie. Przypomnijmy: dochód to równica między przychodem, a kosztami jakie ponosisz w związku z tą działalnością.
Pani Małgosia pracuje w biurze rachunkowym. Jest zatrudniona na umowę o pracę. Popołudniami produkuje własną biżuterię. Postanowiła zacząć ją sprzedawać.
W lipcu 2023 roku sprzedała swoje pierwsze wyroby za łączną kwotę 2600 zł. Poniosła koszty w wysokości 900 zł. Czyli osiągnęła dochód 1500 zł. Nie złożyła działalności gospodarczej, gdyż przychód z tego tytułu wyniósł 2600 zł. Może zatem rozliczyć go jako działalność nieewidencjonowana.
Warto podkreślić, że limit dotyczący działalności nieewidencjonowanej to limit miesięczny. Nie ważne zatem, że w następnym miesiącu nie sprzedasz nic. Limit nie może zostać przekroczony w danym miesiącu. Być może niebawem się to zmieni, gdyż planowana jest nowelizacja, która określałaby ten limit kwotowo na cały rok.
Przychód należny
Co więcej w limicie uwzględniasz przychód należny, a nie przychód faktycznie otrzymany. Przychód należny to taki, który już jest wymagany (klient musi Ci zapłacić), ale niekoniecznie otrzymany (pieniądze jeszcze nie wpłynęły).
Wróćmy do Pani Małgosi. W lipcu wysłała towar za 2600 zł. Otrzymała zapłatę w wysokości 2300 zł w lipcu, a 300 zł wpłynęło na jej konto w sierpniu. W sierpniu wysłała biżuterię za kwotę 2500 zł, za którą otrzymała płatność w tym samym miesiącu. Czyli łącznie w sierpniu na konto wpłynęło jej 2800 zł. Nadal jednak może korzystać z działalności nieewidencjonowanej, gdyż przychód należny w sierpniu (2500 zł) nie przekroczył limitu. Do przychodu nie wliczają się zaliczki na poczet przyszłych dostaw. Tym samym ich wpływ na konto nie powoduje, przekroczenia limitu.
Załóżmy, że w sierpniu do pani Małgosi, zwróciła się klientka z indywidualnym zamówieniem. Wpłaciła ona zaliczkę w wysokości 300 zł. Czyli na konto bankowe Pani Małgosi w sierpniu wpłynęła łącznie kwota 3100 zł. Biorąc jednak pod uwagę, że pierwsze 300 zł było zapłatą za lipiec, a ostatnie 300 zł było zaliczką na poczet przyszłej dostawy, przychód należny w sierpniu wyniósł: 3100 zł – 300 zł – 300 zł = 2500 zł. A zatem limit nie został przekroczony.
Kto nie może prowadzić działalności nieewidencjonowanej?
Jest jeden warunek, który uniemożliwi Ci skorzystanie z działalności nieewidencjonowanej. Mianowicie, nie mogą tej opcji wybrać osoby, które wcześniej – w ostatnich 60 miesiącach – prowadziły działalność gospodarczą (zarejestrowaną).
Pan Adam zlikwidował swoją działalność w październiku 2018 roku i przeszedł na emeryturę, na której zaczął wypalać na drewnie pirografem. W sierpniu 2023 roku zwrócił się do niego klient z prośbą o zrobienie w drewnie portretu. Pan Adam przychód z tego tytułu nie może rozliczyć w ramach działalności nieewidencjonowanej. Nie upłynęło bowiem 60 miesięcy od likwidacji działalności gospodarczej.
Być może i ten warunek (podobnie jak i limit przychodów) ulegnie zmianie. Planuje się, aby zakaz dotyczył wyłączeni 24 zamiast 60 miesięcy od zakończenia działalności.
Problemy z ZUS
W przypadku działalności nieewidencjonowanej pojawia się problem ze składkami na ZUS. Wprawdzie możesz znaleźć informacje, że prowadząc działalność nieewidencjonowaną nie jesteś zobowiązany opłacać składek na ubezpieczenia czy to społeczne czy też zdrowotne, jednak nie jest to koniec tego zagadnienia.
Zdaniem ZUS w przypadku świadczenia usług w ramach działalności nieewidencjonowanej, obowiązek ten obciąża zleceniodawcę. To zaś oznacza, że osoba zlecająca Ci wykonanie usługi powinna zarejestrować Cię do ZUS, podobnie jak w przypadku umowy zlecenia, i odprowadzić składki.
Świadcząc usługi (np. sprzątasz biurowiec) na zlecenie firmy, ta najprawdopodobniej ma swój dział kadrowy, który złoży odpowiednie dokumenty i obliczy wysokość składek. Jednak w przypadku świadczenia usług dla osób fizycznych – np. koszenie trawnika – może już być z tym problem. W takim przypadku zleceniodawca powinien zarejestrować Cię do ZUS i odprowadzić składkę.
Problem ten nie występuje, jeżeli prowadzisz działalność handlową czy produkcyjną, jak Pani Małgosia w naszym przykładzie.
Podatek dochodowy
Oczywiście nie ma mowy, żeby przychody, które osiągasz z działalności nieewidencjonowanej, nie były opodatkowane podatkiem dochodowym. W tym jednak wypadku dochód rozliczysz sam w zeznaniu podatkowym. Warto podkreślić, że opodatkowujemy dochód, a nie przychód. Musisz pamiętać o udokumentowaniu ponoszonych kosztów. W tym celu poproś sprzedawcę o wystawienie faktury imiennej.
Nie musisz w ciągu roku wpłacać zaliczek na poczet podatku. Jednak pamiętaj, że jego zapłata Cię nie ominie. Dochód z tej działalności musisz opodatkować na zasadach ogólnych, czyli skalą podatkową i zapłacić do końca kwietnia następnego roku. Warto zatem zostawić sobie część z zarobionych pieniędzy, żeby, nie mieć problemu w następnym roku.
Podatek VAT
Prowadząc działalność nieewidencjonowaną jesteś również podatnikiem VAT, chociaż możesz korzystać ze zwolnienia z tego podatku. Z uwagi na limit przychodów, nie przekroczysz 200 000 zł obrotu, które obligowałyby Cię do tej rejestracji. Są jednak niektóre czynności, które powodują, że ich wykonanie obliguję Cię do tej rejestracji – przykładowo świadczenie usług doradczych, czy sprzedaż wyrobów z metali szlachetnych czy bursztynu.
Wróćmy zatem do Pani Małgosi. W swoich pracach nie wykorzystuje metali szlachetnych czy bursztynu więc nie musi rejestrować się jako podatnik VAT czynny. Jednakże, jeżeli zaczęłaby produkcję z wykorzystaniem tych metali, ich sprzedaż byłaby opodatkowana podatkiem VAT, a Pani Małgosia musiałby zarejestrować się jako czynny podatnik VAT.
Nie można też zapomnieć, że sprzedając towary na rzecz osób fizycznych może powstać obowiązek posiadania kasy fiskalnej. Zasadniczo, jeżeli nie przekroczysz limitu sprzedaży w danym roku wynoszącego 20 000 zł, nie będziesz musiał tej kasy zakładać. Są jednak czynności, które podobnie jak w przypadku rejestracji do VAT, obligują Cię do jej wcześniejszego założenia. Takim przypadkiem jest sprzedaż wyrobów biżuteryjnych z metali szlachetnych czy sprzedaż perfum.
Podsumowanie
Działalność nierejestrowana może być dobrym rozwiązaniem dla rękodzielników, czyli osób produkujących swoje wyroby, których miesięczny przychód nie przekracza kwoty 2700 zł. W przypadku świadczenia usług pojawia się problem z ZUS. Tak, czy inaczej nie oznacza to, że nie będziesz musiał prowadzić ewidencji podatkowych (np. ewidencji sprzedaży), czy rozliczać się z podatku. I pamiętaj o odłożeniu pieniędzy na jego zapłatę w kwietniu.
