Faktura VAT marża – co to jest i kiedy można ją wystawić?

Faktura VAT marża to specjalny rodzaj faktury wystawianej przez sprzedawców, którzy obliczają podatek VAT od marży, a nie od całej wartości sprzedawanych towarów lub usług.

Metoda ta stosowana jest głównie w przypadku handlu używanymi towarami, dziełami sztuki, zbiorami oraz antykami, a także w przypadku usług turystycznych.

Zgodnie z art. 120 ust. 4 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (ustawy o VAT), w przypadku podatnika dokonującego dostawy towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich lub antyków nabytych uprzednio przez tego podatnika w ramach prowadzonej działalności, w celu odprzedaży, podstawą opodatkowania podatkiem jest marża.

Marża natomiast, zgodnie z ww. ustawą stanowi różnicę między kwotą sprzedaży a kwotą nabycia, pomniejszoną o kwotę podatku.

Warto zaznaczyć, że z metody tej mogą korzystać tylko podatnicy rejestrowani jako czynni podatnicy VAT.

Stosowanie tego rodzaju faktury pozwala na uniknięcie podwójnego opodatkowania, gdyż sprzedawca rozlicza się jedynie od różnicy pomiędzy ceną zakupu a ceną sprzedaży towaru (marży). W sytuacji zakupu określonych towarów lub usług od osób nieuprawnionych do odliczania podatku naliczonego w fakturze (konsumentów niebędących podatnikami, innych niepodatników lub podatników zwolnionych z dokonywania odliczeń), nieodliczony podatek byłby wkalkulowany w cenę sprzedaży. Dochodziłoby zatem do sytuacji, że ów podatek wliczony w cenę sprzedaży, podlegałby ponownemu opodatkowaniu.

Przy wystawianiu faktury VAT marża należy pamiętać, że nie wyszczególniamy na niej oddzielnie stawek podatku oraz wartości podatku, a jedynie wartość marży.

Zgodnie z ustawą o VAT, przez towary używane rozumie się ruchome dobra materialne nadające się do dalszego użytku w ich aktualnym stanie lub po naprawie, inne niż dzieła sztuki, przedmioty kolekcjonerskie i antyki oraz inne niż metale szlachetne lub kamienie szlachetne (CN 7102 – diamenty, 7103 – kamienie szlachetne inne niż diamenty i kamienie półszlachetne, 7106 – srebro, 7108 – złoto, 7110 – platyna, 7112 – odpady i złom metali szlachetnych lub metali platerowanych metalami szlachetnym).

Najczęściej spotykanymi towarami używanymi ujętymi w fakturach VAT marża są samochody i inne pojazdy oraz elektronika, w tym głównie telefony komórkowe, tablety, komputery.

Sprzedaż towarów używanych opodatkowana jest marżą według stawki podstawowej i wynosi 23%.

Przepisy umożliwiające wystawienie faktury VAT marża dotyczą dostawy towarów używanych, które podatnik nabył od:

przez dzieła sztuki rozumie się:

przez przedmioty kolekcjonerskie rozumie się:

przez antyki rozumie się przedmioty, inne niż dzieła sztuki i przedmioty kolekcjonerskie, których wiek przekracza 100 lat (CN 9706).

Ustawodawca w definicjach legalnych posługuje się klasyfikacją towarów według nomenklatury scalonej (ang. Combined Nomenclature, CN). Widoczne przy konkretnych towarach oznaczenia CN, to właśnie Scalona Nomenklatura Towarowa Handlu Zagranicznego – podstawowy element Wspólnej Taryfy Celnej. Pozwala na sklasyfikowanie towarów w obrocie międzynarodowym, tworząc system umożliwiający dokonanie identyfikacji towarów.

Wszystkie towary ujęte w niniejszym akapicie, co do zasady opodatkowane są stawką podstawową podatku VAT – 23%. Istnieją jednak wyjątki, kiedy stosuje się stawkę 8% – m.in. w przypadku importu dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich oraz antyków, bądź gdy ww. towary zostały przez przedsiębiorcę nabyte od ich twórcy lub spadkobiercy twórcy.

Wyjątkowo ustawodawca przewidział także możliwość zastosowania procedury marży w przypadku konkretnych usług – a mianowicie przy świadczeniu usług turystyki.

Marża przy tych usługach stanowi różnicę między kwotą, którą ma zapłacić nabywca usługi, a faktycznymi kosztami poniesionymi przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty.

Natomiast przez usługi dla bezpośredniej korzyści turysty rozumie się usługi stanowiące składnik świadczonej usługi turystyki, w szczególności:

Procedura VAT marża w przypadku usług turystyki może być stosowana bez względu na to, kto nabywa usługę turystyki, w przypadku gdy podatnik:

Ustawodawca nakłada na przedsiębiorcę korzystającego z tego sposobu opodatkowania obowiązek prowadzenia ewidencji z uwzględnieniem kwot wydatkowanych na nabycie towarów i usług od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty, oraz posiadania dokumentów, z których wynikają te kwoty.

Aby prawidłowo zaksięgować fakturę VAT marża, należy pamiętać o kilku istotnych kwestiach. Po pierwsze, zarówno sprzedający, jak i kupujący mają obowiązek mieć na nią odpowiednią adnotację – “faktura VAT marża”. Ponadto, na takiej fakturze sprzedawca nie może wykazać stawki podatku oraz kwoty podatku – wykazuje jedynie wartość marży oraz cenę sprzedaży brutto.

Proces księgowania takiej faktury może różnić się w zależności od systemu rachunkowości stosowanego w firmie, jednak zasadniczo księgowanie odbywa się, tak jak w przypadku zwykłej faktury sprzedaży. Sprzedający księguje wartość sprzedaży z ujęciem marży, a kupujący ujmuje wartość nabycia towaru jako koszt. 

Kupujący musi pamiętać, że faktur VAT marża nie może księgować do rejestru zakupu VAT, ponieważ na fakturze nie jest wyszczególniona stawka i kwota podatku. Ponadto, w przypadku faktury VAT marża, jeśli stanowi ona dla kupującego wydatek poniesiony w celu osiągnięcia przychodu, kosztem uzyskania przychodu będzie cała kwota nabycia towaru, a nie kwota netto, jak w przypadku standardowej faktury VAT. 

Sprzedawcy wystawiający faktury VAT marża, powinni pamiętać, że faktury te muszą być ujęte w specjalnej ewidencji, odrębnej od ewidencji sprzedaży ogólnej. Ewidencja taka musi zawierać wszelkie informacje niezbędne do ustalenia podstawy opodatkowania, w tym: dane dotyczące nabycia towaru, wartość nabycia towaru, wartość i datę sprzedaży towaru, dane nabywcy, kwotę marży netto i brutto oraz kwotę VAT. 

W przypadku, gdy sprzedający zobowiązany jest do prowadzenia ewidencji sprzedaży w kasach fiskalnych, prawodawca wskazał, że ujmując w kasie sprzedaż opodatkowaną VAT marża, podatnik powinien posługiwać się tzw. zerem technicznym.

W przypadku opodatkowania podatkiem dochodowym, polski prawodawca nie przewidział osobnych regulacji dla dochodów wynikających ze sprzedaży w oparciu o faktury VAT marża.

Sprzedający zobowiązany jest do wykazania przychodu w wysokości wartości sprzedaży towaru lub usługi pomniejszonej o kwotę VAT od marży.

Podatnicy mają możliwość pomniejszenia przychodów o koszty ich uzyskania (m.in. koszty nabycia towaru używanego, antyków, czy koszty poniesione przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty) i w ten sposób uzyskują dochód z działalności gospodarczej opodatkowany odpowiednio według skali podatkowej lub 19% podatkiem liniowym.

W przypadku osób płacących ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, kwotą opodatkowaną będzie przychód – a więc cena, za jaką sprzedający sprzedał towar lub usługę, pomniejszona o VAT od marży. 

1. Metoda obliczania podatku – na fakturze VAT marża podatek obliczany jest od wartości marży, a nie od wartości towarów lub usług, co ma miejsce na zwykłej fakturze VAT.
2. Informacje na fakturze – na fakturze VAT marża nie występują stawki podatku ani kwoty podatku, a jedynie wartość marży i cena sprzedaży brutto.
3. Możliwość odliczenia VAT – kupujący nie może odliczyć podatku naliczonego na fakturze VAT marża, co ma miejsce w przypadku zwykłej faktury VAT.
4. Zakres towarów i usług – faktura VAT marża może być wystawiona jedynie w przypadku towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich lub antyków oraz usług turystyki. 

Podsumowując, faktura VAT marża to szczególny rodzaj faktury stosowany głównie w handlu używanymi towarami bądź dziełami sztuki oraz w przypadku usług turystyki. Choć pozwala uniknąć podwójnego opodatkowania i daje sprzedawcy korzyści podatkowe, dla kupującego może być mniej korzystna ze względu na ograniczenia w odliczaniu VAT.